Algemene Criteria alleen voor uitzonderlijke architectuur

Een interessante kwestie in Heerjansdam leidt tot zeldzame inhoudelijke bemoeienis van Raad van State.

Het komt zelden voor dat de Raad van State op de stoel van de commissie Ruimtelijke Kwaliteit gaat zitten. Bestuursrechters van regionale rechtbanken buigen zich nog wel eens over de inhoud van het welstandsadvies, de Raad van State toetst nagenoeg altijd marginaal. De vraag wordt beantwoord of het college van b en w in redelijkheid mocht afgaan op het welstandsadvies. Vaak is een ander advies mogelijk geweest, soms zou een ander advies zelfs evident beter zijn geweest, maar dat hoeft nog niet te betekenen dat het oorspronkelijke welstandsadvies zoveel gebreken vertoont dat b en w hun besluit er niet op hadden mogen baseren. Zo gebrekkig is een welstandsadvies haast nooit.

Garage
In Heerjansdam speelt een interessante kwestie. Daar wijst de Raad van State namelijk op inhoudelijke gronden een positief welstandsadvies van de hand. Volgens de bestuursrechter is het plan in strijd met redelijke eisen van welstand.  Als b en w niet kunnen motiveren waarom een plan dat in strijd is met het beleid tóch gebouwd moet worden, dan moet de (reeds in 2013 verleende) vergunning worden vernietigd.

Alles draait om het gebruik van de Algemene Criteria. De bouw van een garage met een plat dak plus een prieeltje aan een kwetsbaar dijklint in Heerjansdam voldoet niet aan de gebiedscriteria uit de welstandsnota. Die schrijft namelijk voor dat elk bouwwerk moet zijn voorzien van een kap. Omdat het plan daar niet aan voldoet, heeft de commissie getoetst of het plan met gebruikmaking van de Algemene Criteria niet toch positief beoordeeld kan worden. En ja, concludeert de commissie, de garage is zeer terughoudend vormgegeven, cijfert zich weg in de omgeving en is in zijn uitvoering beproefd en traditioneel. Daarom voldoet het in dit bijzondere dijklint toch aan redelijke eisen van welstand.

Fout, zegt de Raad van State nu. De Algemene Criteria zijn bedoeld voor ‘uitzonderlijke architectonische kwaliteit’. Voor bouwwerken die zo geweldig zijn ontworpen, dat we accepteren dat ze niet aan de criteria voldoen. Deze garage onderscheidt zich in kleur, detaillering en materiaalgebruik nauwelijks van zijn omgeving. Is dus van ‘voldoende’ architectuur, maar dat is niet goed genoeg voor een beroep op de Algemene Criteria. ‘Nu het bouwplan in strijd is met redelijke eisen van welstand, dient het college te motiveren of en waarom de omgevingsvergunning niettemin moet worden verleend. Indien het college tot de conclusie komt dat daarvoor geen aanleiding bestaat, dan dient het de gevraagde vergunning alsnog te weigeren’, schrijft de Raad van State. 

Link naar de volledige uitspraak: RVS:2019:1026

Aanmelden voor de nieuwsbrief Federatie Ruimtelijke Kwaliteit kan via:
http://www.ruimtelijkekwaliteit.nl/aanmelden-nieuwsbrief